កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស (Paris Peace Agreement Day) មានរយៈពេល ៣៣ឆ្នាំ ថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលា ១៩៩១-២០២៤។
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសជាព្រឹត្ដិការណ៍បញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលជាផ្លូវការនៅកម្ពុជាដែលត្រូវបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំងដោយមានភាគីជម្លោះកម្ពុជាចំនួន ៤ បានចុះហត្ថលេខា ជាមួយមានវត្តមានសាក្សីមកពី១៨ប្រទេសរួមទាំងអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN)។
ថ្វីដ្បិតតែទិវានេះលែងត្រូវដាក់ជាថ្ងៃបុណ្យជាតិយ៉ាងណាក៏ដោយក៏កិច្ចព្រមព្រៀងនេះជាការរំឭកនូវខួបនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែរបស់ប្រទេសឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពនិងការផ្សះផ្សាជាតិ។
ថ្ងៃនេះSR News និងលើកយកពីសារៈសំខាន់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសមកលើប្រទេសកម្ពុជា៖
១.ការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល និងបញ្ចប់ការកាន់កាប់ដោយបរទេសមកលើកម្ពុជា
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដែលបានចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១បានបញ្ចប់ជាផ្លូវការនូវសង្គ្រាមស៊ីវិលនិងការកាន់កាប់របស់បរទេសមកលើប្រទេសកម្ពុជា។ដោយប្រទេសកម្ពុជាមានជម្លោះចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០រាប់បញ្ចូលទាំងរបបខ្មែរក្រហមដ៏ឃោរឃៅ (១៩៧៥-១៩៧៩) និងសង្គ្រាមជាបន្តបន្ទាប់ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកងកម្លាំងវៀតណាម។កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការដកទ័ពវៀតណាមចេញពីប្រទេសកម្ពុជានិងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីបញ្ចប់ការប្រយុទ្ធជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក។
២.ការចាប់ផ្តើមនៃសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សា
សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសបានបង្ហាញពីលទ្ធភាពនៃការផ្សះផ្សាជាតិបន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់អំពើសាហាវឃោរឃៅជាច្រើនឆ្នាំជាពិសេសក្រោមរបបខ្មែរក្រហម ដែលក្នុងអំឡុងពេលនេះមនុស្សជិតពីរលាននាក់បានស្លាប់។ វាបានផ្តល់ក្របខណ្ឌមួយសម្រាប់បក្ខពួកដែលធ្វើសង្គ្រាមរួមទាំងសំណល់នៃខ្មែរក្រហម ដើម្បីបញ្ឈប់ការប្រយុទ្ធគ្នាជាទ្រង់ទ្រាយធំបើទោះបីជានៅសេសសល់ក្រុមតូចៗ និងចាប់ផ្តើមកសាងប្រទេសសារជាថ្មីឡើងវិញ។
៣.ការផ្លាស់ប្តូរប្រទេសទៅកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្រោមជំនួយអង្គការសហប្រជាជាតិ
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនាំទៅដល់ការបង្កើតអាជ្ញាធរអន្តរកាលអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា(អ៊ុនតាក់)ដែលមានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យការផ្លាស់ប្តូររបស់ប្រទេសទៅកាន់សន្តិភាពនិងអភិបាលកិច្ចប្រជាធិបតេយ្យ។ អ៊ុនតាក់ បានរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌ជាលើកដំបូងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ជាចំណុចរបត់នៃការអភិវឌ្ឍន៍នយោបាយរបស់ខ្លួន។
៤.ការស្ដារអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា
បន្ទាប់ពីការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេសជាច្រើនទសវត្សរ៍មកកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស បានជួយស្ដារអធិបតេយ្យភាពពេញលេញរបស់កម្ពុជាដោយកម្ពុជាបានទទួលឋានៈជាប្រទេសឯករាជ្យមួយដែលរួចផុតពីការគ្រប់គ្រងខាងយោធាឬនយោបាយ ដោយបានកំណត់ដំណាក់កាលកសាងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។
៥.ជំនួយមនុស្សធម៌និងការកសាងឡើងវិញ
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏បានបើកទ្វារសម្រាប់ជំនួយអន្តរជាតិដ៏ធំនិងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសង្គ្រោះមនុស្សធម៌ផងដែរ។នេះគឺចាំបាច់សម្រាប់ការកសាងប្រទេសឡើងវិញដែលត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញដោយសង្គ្រាមអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងភាពក្រីក្រ។ ដំណើរការសន្តិភាពបានអនុញ្ញាតឱ្យមានការបោសសម្អាតមីនការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញនិងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជនភៀសខ្លួនដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីអំពើហិង្សា។
៦.និមិត្តសញ្ញាឯកភាពជាតិ
ទិវាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសគឺជាការរំឭកពីសារៈសំខាន់នៃឯកភាពជាតិ និងសន្តិភាព ក៏ដូចជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិនិងក្រុមបក្សនយោបាយកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើការឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពជាសារមួយក្រើនរំឭកដល់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលបានឆ្លងកាត់ជម្លោះ។
ដោយហេតុផលទាំងអស់នេះទិវាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មិនត្រឹមតែជាថ្ងៃរំឭកប្រវត្តិសាស្ត្រប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែទិវានេះជានិមិត្តរូបនៃក្តីសង្ឃឹម សន្តិភាពនិងការកសាងជាតិសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។វាតំណាងឱ្យចំណុចរបត់ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រទំនើបរបស់ប្រទេសដោយផ្លាស់ប្តូរពីជម្លោះ និងការបែកបាក់ឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍។
.jpg)
