ភ្នំពេញ៖ កម្ពុជាមានសត្វពស់ ៩៩ប្រភេទ ក្នុងនោះពស់ពិសមាន ១៦ ប្រភេទ និងពស់គ្មានពិសមាន ៨៣ ប្រភេទនេះបើតាមក្រុមស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សដីគោកដែលធ្វើការសិក្សា ស្រាវជ្រាវទៅលើសត្វល្មូននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោក នាង ធីប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សដីគោក បានប្រាប់សារព័ត៌មាន SR ឱ្យដឹងថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនេះគឺជាផ្នែកមួយរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធសត្វព្រៃ និងធម្មជាតិ ដែលមានការសហការពីក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវលើជីវចម្រុះនៅកម្ពុជាដោយរកឃើញ សត្វពស់រស់នៅ តំបន់ដីគោកមានចំនួន ៩៩ប្រភេទដោយពុំរាប់បញ្ចូលនូវសត្វពស់សមុទ្រ ហើយក្នុងនោះ សត្វពស់មានពិសមានចំនួន ១៦ប្រភេទ និងសត្វពស់មិនមានពិសមានចំនួន ៨៣ ប្រភេទ ជាពិសេសរកឃើញសត្វពស់ប្រភេទថ្មីចំនួន២ប្រភេទ។
សត្វពស់មានពិសទាំង ១៦ប្រភេទមានដូចជា៖ពស់វែករនាម ពស់វែកក្របី ពស់វែកដំបូក ពស់ក្រាយបង្កង់ខ្មៅលឿងពស់ក្រាយបង្កង់សខ្មៅ ពស់ពភ្លាក់ ពស់ស្រកាចាស់ ពស់ពភ្លាក់ភ្នំពស់ហនុមាណកន្ទុយខៀវ ពស់ហនុមាណភ្នែកក្រហម ពស់ហនុមាណភ្នំក្រវាញពស់ហនុមាណភ្នែកធំ ពសហនុមាណបបូមាត់ស ពស់ផ្កាថ្មអុជខ្មៅ ពស់ផ្កាថ្មក្រហមកលឿង ពស់វែកកង្កែបឬពស់ស្រកាជ្រុងក្រហមក។
ហើយក្នុងសត្វពស់ដែលមានពិសជាងគេគឺពស់វែករនាម ជាពស់ដែលធំ វែង លឿន និងមានពិសខ្លាំងជាងគេលើពិភពលោកមានប្រវែងជា៦ម៉ែត្រ។ ហើយចំណីរបស់វាគឺសត្វកណ្ដុរ ស៊ីកង្កែបដែរតែចំណីពិសេសរបស់វា វាស៊ីតែពស់គ្នាវានោះទេ គេហៅវាថា ពស់ស៊ីពស់។បន្ទាប់មកទៀតមាន ពស់វែកដំបូក ពស់វែកក្របី ពស់ក្រាយបង្កង់ខ្មៅលឿងពស់ក្រាយបង្កង់សខ្មៅ ពស់ពភ្លាក់ និងពស់ស្រកាចាស់ដែលជាពស់ដែលមានពិសខ្លាំងជាងគេក្នុងចំណោមពស់ទាំង១៦ប្រភេទនោះ។
សត្វពស់គ្មានពិសមានដូចជា៖ ពស់អង្កាច់មាសកម្ពុជា ពស់ព្រៃ ពស់សង់សឿ ពស់ចចក ពស់ទឹក ពស់ខ្សែគោ ពស់ដី ពស់ថ្លាន់ពស់ខៀវភ្នែកធំ ពស់ស៊ីខ្យងជាដើម។
សត្វពស់ប្រភេទថ្មីដែលក្រុមស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សដីគោក បានរកឃើញមាន ពស់អង្កាច់មាសកម្ពុជានិង ពស់ចចក ស្ស៊វិចតូរៀ។
លោក នាង ធី បញ្ជាក់ថា៖«សត្វពស់អង្កាច់មាសកម្ពុជាគេដាក់ឈ្មោះក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រថា Oligodon kampucheaensis វាមានខ្លួនបង្កង់ហើយមានពណ៌ក្រហមបែកផ្កាឈូកជាពស់គ្មានពិស។ធ្មេញវារឹងខ្លាំងជាងពស់ផ្សេងៗ ហើយមុតដូចឡាម ហើយវាស៊ីសត្វល្អិត កង្កែបនិងពងសត្វដូចជា ពងបង្កួយ តុកតែជាដើម ព្រោះសត្វនេះកម្រឡើងដើមឈើណាស់វាជាពស់ដែលថ្មី ហើយមិនទាន់មានស្គាល់ឈ្មោះនៅទូទាំងពិភពលោក ជាសត្វកម្រមានតែក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុណ្ណោះដែលបានរកឃើញនៅភ្នំសំកុសនៅឆ្នាំ២០១២»។
ចំណែកពស់ចចកហ្សូវិកតូរី ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវរូបនេះពន្យល់ថា៖ «វាជាអំបូរសត្វពស់ចចកថ្មីមួយដែលបានរកឃើញនៅប្រទេសកម្ពុវាជាសត្វមិនមានពិស ហើយរាងកាយពណ៌ត្នោតខ្ចី ក្បាលពណ៌ត្នោតងងឹតជាមួយនឹងពណ៌ត្នោតស្លេក ដុំពកពណ៌ត្នោតខ្មៅអុចៗ។ជាប្រភេទសត្វចុងក្រោយគេបង្អស់ដែលត្រូវបានគេរកឃើញនៅតំបន់ភ្នំក្រវាញហើយត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា Lycodon zoosvictoriae សត្វពស់ចចកមានធ្មេញធំនៅថ្គាមទាំងពីរ។
ពស់ជាសត្វដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងប្រព័ន្ធជីវចម្រុះនិងមានតម្លៃនៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូហ្ស៊ីដែលអាចជួយរក្សាលំនឹងប្រព័ន្ធអេកូឡូហ្ស៊ីបានល្អ។នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សដីគោក លោក នាងធី។
គួរគូសបញ្ជាក់ថាកម្ពុជា ត្រូវបានទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសដែលសម្បូរដោយជីវៈចម្រុះដែលមានរហូតដល់ពេលនេះមានចំនួន ៦,១៤៩ ប្រភេទត្រូវបានកត់ត្រា។ ចំនួនជីវៈចម្រុះនេះអាចនឹងមានការកើនឡើងទៀតដោយសារតែមានការរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់នូវជីវចម្រុះថ្មីៗបន្ថែមទៀត។
ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសសម្បូរទៅដោយជីវៈចម្រុះដែលបានបង្ហាញវត្តមានប្រភេទថនិកសត្វ១៦២ប្រភេទសត្វស្លាប ៦០១ប្រភេទ, ឧរង្គសត្វ ១៧៣ប្រភេទ, រុក្ខជាតិតូចធំចំនួន ៣,១១៣ប្រភេទ, ត្រី ១,៣៥៧ប្រភេទ, សត្វឆ្អឹងខ្នង ៦៧១ប្រភេទ, ថលជលិក ៧២ប្រភេទក្នុងនោះក៏មានផ្កាថ្មរឹង ២៤ប្រភេទ ផ្កាថ្មទន់ ១៤ប្រភេទស្មៅសមុទ្រ១០ប្រភេទ៕