.jpg)
ករណីកើនឡើងនៃជំងឺដែលបង្កដោយមូសដូចជាវីរុស West Nile បានធ្វើឱ្យប្រជាជនអាមេរិកជាច្រើនព្រួយបារម្ភ។ប៉ុន្តែសត្វល្អិតដែលគួរឱ្យខ្លាចទាំងនេះក៏ជាភ្នាក់ងារនាំលម្អងរុក្ខជាតិដ៏សំខាន់ផងដែរហើយការបាត់បង់របស់វាអាចមានផលប៉ះពាល់ ដែលពិបាកនឹងបរិយាយក្នុងខ្សែសង្វាក់ផលិតចំណីអាហាររបស់មនុស្ស។
សត្វមូស ត្បិតតែវា តូច ទន់ខ្សោយ ច្របាច់បន្តិចក៏ងាប់ តែវាមានសមត្ថភាពបំផ្លាញមនុស្សជាពិសេសជាភ្នាក់ងារចម្លងរោគ។
ម្ដងហើយម្ដងទៀត សត្វមូសបានក្លាយជាក្តីបារម្ភអំពីជំងឺដែលពួកវាអាចចម្លងដល់មនុស្ស។
.jpeg)
កាលពីចុងខែសីហា ប្រជាជនតំបន់អ៊ុកស្វឺត រដ្ឋម៉ាសាឈូសេត សហរដ្ឋអាអាមេរិក ត្រូវបានស្នើសុំឱ្យគោរពតាមមគោចរពេលយប់ដោយស្ម័គ្រចិត្តដែលជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីការពារពួកគេពីជំងឺដ៏កម្រ ដែលគេស្គាល់ថាជាជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលភាគខាងកើត (EEE) និងអាចបណ្តាលឱ្យមនុស្សស្លាប់។
លោក Anthony Fauci អតីតនាយកវិទ្យាស្ថានជាតិអាឡែរហ្ស៊ីនិងជំងឺឆ្លង ក៏ត្រូវបានសារព័ត៌មានចុះផ្សាយផងដែរ បន្ទាប់ពីមេរោគ West Nile បានធ្វើឱ្យរូបលោកឈឺចូលមន្ទីរពេទ្យ។
អ្នកស្រី Erin Staples អ្នកឯកទេសវេជ្ជសាស្ត្រខាងរោគរាតត្បាតនៃមជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រង និងការពារជំងឺរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា៖ «នេះគឺជារដូវកាលដ៏គួរឱ្យយកចិត្តទុកដាក់សម្រាប់ជំងឺទាំងពីរនេះ»។
អ្នកស្រីនិយាយថា ជាធម្មតាសហរដ្ឋអាមេរិកមានករណីឆ្លង West Nile ជាង ១,២០០ និងការស្លាប់មួយរយនាក់ក្នុងមួយឆ្នាំពី ប៉ុន្តែជំងឺ EEE មានចំនួនស្លាប់មានតែពី ៣ ទៅ ១៥ ករណីប៉ុណ្ណោះ។
ចុះបើយើងអាចធ្វើឲ្យមូសទាំងអស់បាត់ទៅវិញ? ហើយតើវានឹងមានផលប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីយ៉ាងណា?
.jpeg)
សត្វមូសស្ថិតនៅចំណុចមួយណានៃខ្សែសង្វាក់ផលិតអាហារ?
ជាការពិតណាស់ គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងច្បាស់ថា ពិភពលោកនឹងទៅជាយ៉ាងណាបើគ្មានមូស។
អ្នកស្រី Ann Froschauer អ្នកឯកទេសកិច្ចការសាធារណៈជលផលនិងសត្វព្រៃរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា៖ «ការកម្ចាត់មូសទាំងស្រុងអាចមានផលវិបាកដែលយើងមិនអាចទាយទុកជាមុនបាន»។
ទោះបីជាមានមូសប្រហែល ៣៥០០ ប្រភេទនៅលើភពផែនដីនេះក៏ដោយ ក៏បញ្ហាទូទៅគឺយើងមិនដឹងគ្រប់គ្រាន់អំពីការរួមចំណែករបស់សត្វមូសក្នុងខ្សែសង្វាក់ផលិតអាហារ។
ការស្រាវជ្រាវជាច្រើនបានបំបែកបណ្តាញអាហាររបស់ថនិកសត្វធំៗ ដូចជាតោឬខ្លារខិន។ ហើយសម្រាប់ហេតុផលដ៏ល្អ ពួកវាងាយស្រួលសង្កេតជាងមូសតូចៗដែលជារឿយៗបង្កាត់នៅក្នុងថ្លុកទឹក។
អ្វីដែលយើងដឹងគឺមូសគ្រប់វ័យនិងគ្រប់ភេទបម្រើជាប្រភពអាហារសម្រាប់សត្វដូចជា ត្រី អណ្តើក កន្ទុំរុយបក្សី ចំណាកស្រុក និងប្រចៀវ។
លើសពីនេះទៅទៀត សត្វមូសឈ្មោលស្ថិតក្នុងប្រភេទសត្វមូសជាច្រើនដែលក្រេបទឹកដមលម្អងផ្កាដែលធ្វើឱ្យមានការសាយភាយលម្អងរុក្ខជាតិ ដែលរួមចំណែកដល់ការដុះលូតលាស់នៃដំណាំផ្កា និងសូម្បីតែផ្កាអ័រគីដេ។
.jpeg)
តើការកំចាត់មូស ប៉ះពាល់ដល់សត្វប្រចៀវទេ?
Winifred Frick អ្នកជីវវិទូសត្វប្រចៀវនៅសាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វ័រញ៉ាសាន់តាគ្រូស និយាយថា មិនដូច្នោះទេ។
សត្វប្រចៀវភាគច្រើនស៊ីអ្វីក៏ដោយដែលពួកគេអាចចាប់បាន មូស សត្វល្អិត ឬសត្វកញ្ចែជាដើម។
Frick និយាយថា៖ «អត់មានប្រភេទសត្វប្រចៀវណាដែលស៊ីតែមូសនោះទេ»។
ជាការពិត សត្វមូសមួយចំនួនសកម្មតែនៅពេលថ្ងៃមានន័យថាសត្វប្រចៀវមានឱកាសតិចតួចណាស់ក្នុងការស៊ីមូសជាចំណី៕
.jpeg)
ប្រភព៖ National Geographic
