ស្រទាប់អូហ្សូន គឺជាតំបន់មួយនៃស្រទាប់ស្ត្រេតូស្ពែរ (មណ្ឌលអាកាសស្ងប់)របស់ផែនដី ដែលមានកំហាប់ខ្ពស់នៃម៉ូលេគុលអូហ្សូន (O3)។ វាជាស្រទាប់ការពារជីវិតនៅលើផែនដីដោយការស្រូបយកកាំរស្មីអ៊ុលត្រាវីយូឡេ (UV) ដែលបំផ្លាញព្រះអាទិត្យភាគច្រើន។
ទិវាអូហ្សូនពិភពលោក ដែលប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែកញ្ញាជារៀងរាល់ឆ្នាំគឺធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសារសំខាន់នៃស្រទាប់អូហ្សូនក្នុងការការពារជីវិតនៅលើផែនដី។ វាបានថយចុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះហើយជារៀងរាល់ឆ្នាំ ទិវានេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងដើម្បីអប់រំមនុស្សបន្ថែមទៀត និងផ្សព្វផ្សាយផងដែរអំពីជំហានដែលត្រូវបានអនុវត្តដើម្បីការពារស្រទាប់អូហ្សូន។
មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្កើតទិវាអូហ្សូនពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ដើម្បីអបអរសាទរការចុះហត្ថលេខាលើពិធីសារម៉ុងត្រេអាល់ស្តីពីសារធាតុដែលបំផ្លាញស្រទាប់អូហ្សូន។ ពិធីសារម៉ុងត្រេអាល់បានព្រមព្រៀងគ្នានៅថ្ងៃទី ១៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៨៧ គឺជាកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ ដែលបានរៀបចំឡើងដើម្បីបញ្ឈប់ការផលិតនិងការប្រើប្រាស់សារធាតុបំផ្លាញអូហ្សូន (ODS)។
ទោះបីជាពិធីសារម៉ុងត្រេអាល់មានបំណងបញ្ឈប់ការផលិត និងការប្រើប្រាស់ ODSs ក៏ដោយក៏សារធាតុជំនួសមួយចំនួនសម្រាប់សមាសធាតុទាំងនេះដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា hydrofluorocarbons (HFCs) នៅតែត្រូវបានចាត់ទុកថាមានគ្រោះថ្នាក់។
ដូច្នេះហើយ ក្រោយមក វិសោធនកម្ម Kigaliចំពោះពិធីសារម៉ុងត្រេអាល់ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយស្របច្បាប់ និងចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៩។ វិសោធនកម្មនេះស្នើឱ្យបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ hydrofluorocarbons (HFCs) នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០៤០។
ប្រធានបទនៃទិវាអូហ្សូនពិភពលោកឆ្នាំ ២០២៤
ប្រធានបទសម្រាប់ឆ្នាំនេះគឺ «ពិធីសារម៉ុងត្រេអាល់៖ការជំរុញសកម្មភាពអាកាសធាតុ»។គោលបំណងគឺមិនត្រឹមតែអបអរសាទរសមិទ្ធិផលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងទន្ទឹងរង់ចាំសកម្មភាពកាន់តែស៊ីជម្រៅនិងលឿនជាងមុនក្រោមពិធីសារម៉ុងរ៉េអាល់នាពេលអនាគត។
សារសំខាន់នៃទិវាអូហ្សូនពិភពលោក
ស្រទាប់អូហ្សូន គឺជាតំបន់មួយនៃស្រទាប់ស្ត្រតូស្ពែររបស់ផែនដីដែលមានកំហាប់ខ្ពស់នៃម៉ូលេគុលអូហ្សូន (O3)។ វាការពារជីវិតនៅលើផែនដីដោយការស្រូបយកកាំរស្មីអ៊ុលត្រាវីយូឡេ (UV) ដែលបំផ្លាញព្រះអាទិត្យភាគច្រើន។ការថយចុះស្រទាប់អូហ្សូនអាចបណ្តាលឱ្យមានការកើនឡើងនៃបរិមាណវិទ្យុសកម្មកាំរស្មីយូវីដល់ផ្ទៃផែនដីដែលអាចបំផ្លាញសុខភាពមនុស្ស ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងបរិស្ថាន។ទិវាអូហ្សូនពិភពលោកគឺជាការរំឭកពីភាពចាំបាច់នៃការការពារស្រទាប់អូហ្សូនសម្រាប់មនុស្សជំនាន់បច្ចុប្បន្ននិងអនាគត។
ចំណុចគួរយល់ដឹងពីអូហ្សូន
១. ទោះបីជាអូហ្សូនគឺជាស្រទាប់តូចមួយនៃបរិយាកាសរបស់យើងក៏ដោយប៉ុន្តែវាមានសំខាន់ចំពោះសុខភាពមនុស្ស។
២. អូហ្សូនភាគច្រើនត្រូវបានគេរកឃើញខ្ពស់នៅក្នុងបរិយាកាសចន្លោះពី ១០ ទៅ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីលើផ្ទៃផែនដី។ តំបន់នេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ស្ត្រេតូស្ពែរ ហើយវាមានប្រហែល ៩០%នៃអូហ្សូនទាំងអស់នៅក្នុងបរិយាកាស។
៣. អូហ្សូនស្រូបយកពន្លឺកាំរស្មីយូវីមួយចំនួនពីព្រះអាទិត្យដែលមានគ្រោះថ្នាក់ជីវសាស្ត្រដល់ជីវិតលើភពផែនដី។ ដោយសារតែតួនាទីដ៏មានអត្ថប្រយោជន៍របស់វា អូហ្សូននៅស្រទាប់ស្ត្រេតូស្ពែរត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអូហ្សូន«ល្អ»។
៤. បាតុភូតនៃការថយចុះអូហ្សូនលើទ្វីបអង់តាក់ទិកត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា«រន្ធអូហ្សូន»បន្ទាប់ពីការរកឃើញនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវអង់តាក់ទិករបស់ចក្រភពអង់គ្លេស ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយក្នុងខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៨៥។ ឃ្លានេះត្រូវបានចងក្រងដំបូងដោយអ្នកឈ្នះរង្វាន់ណូបែល Sherwood Rowland៕
ប្រភព៖ News18
.jpg)
.jpg)
.jpg)