ទឹកដីខេត្តបាត់ដំបងក្រៅពីល្បីម្ហូបអាហារសិល្បៈការច្នៃប្រឌិត និងធនធានធម្មជាតិ ក៏ខេត្តនៅភាគពាយ័ព្យមួយនេះជាគោលដៅទេសចរណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី និងជំនឿសាសនាដ៏សម្បូរបែបផងដែរ។
វត្តអារាមពុទ្ធសាសនាព្រះវិហារចិន ព្រះវិហាសាសនាបាហៃ និងព្រះវិហារកាតូលិកដ៏ចំណាស់ផងដែរ។
ក្នុងចំណោមនោះព្រះវិហារកាតូលិក ពេទ្យយាយជី ជាប្រភេទទីគោរពបូជាសម្រាប់គ្រិស្តសាសនិក ដែលស្ថិតក្នុងភូមិរំចេក ១សង្កាត់រតនៈ ក្រុងបាត់ដំបង។
យោងតាមមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តដំបង ព្រះសហគមន៍កាតូលិកបាត់ដំបង គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលសាសនា ដ៍ទាក់ទាញ និងពេញនិយមមួយនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបងដែលកកើតឡើងជាង ២៣៤ឆ្នាំ មកហើយ ចំណែកព្រះវិហារត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៤៨ ។
យោងតាមប្រសាសន៍លោកឪពុកនៅព្រះសហគមន៍កាតូលិកបាត់ដំបង ព្រះវិហារក្នុងបរិវេណ(ពេទ្យយាយជី) យកនាមរបស់ព្រះនាងម៉ាឡីឡើងស្ថានបរមសុខ។
លោកបានពន្យល់ក្នុងសំណេរថា៖ «ព្រះវិហារបានកសាងប្រហែលសតវត្សរ៍ទី ១៨។ នៅពេទ្យយាយជី ដូនជីតែងព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ ដែលបងប្អូនទៅជីកត្បូងនៅប៉ៃលិនភាគច្រើនត្រូវគ្រុនចាញ់គេនាំគ្នាស្នើឱ្យមកព្យាបាលនៅពេទ្យយាយជី។ ការព្យាបាលជំងឺជំងឺ គ្រុនឈានឬជំងឺរាករុស និងជំងឺទូទៅ ដោយក្រុមបព្វជិកជាជនជាតិ បារាំងនាំឱ្យបងប្អូនខ្មែរភាគច្រើនមានទំនុកចិត្ត»។
ជាអកុសលព្រះវិហារប៉ុន្តែត្រូវបំផ្លាញក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ព្រះវិហារនិងកំពូលឈើឆ្កាងត្រូវបានបំផ្លាញក្នុងរបបខ្មែរក្រហមនិងទើបតែត្រូវបានរកឃើញក្នុងឆ្នាំ ២០២០។
គណកម្មការព្រះសហគមន៍កាតូលិកបាត់ដំបងបានឱញយដឹងថា ឈឆ្កាងកំពូលវិសាលវិហារ(ចាស់) នៅក្នុងព្រះសហគមន៍កាតូលិកបាត់ដំបង ត្រូវបានប្រទះឃើញដោយក្រុមជាងជួសជុលតារាងបាល់ទាត់(ជាពុទ្ធបរិស័ទ) កាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២០។ ឈើឆ្កាងនេះមានទម្ងន់ប្រមាណជាង ១៧គីឡូក្រាម។
យោងតាមប្រសាសន៍របស់លោកយាយដាំ ប្រាជ្ញា ជាចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ និងត្រូវជាប្អូនស្រីលោក ឆែម យ៉េន ជាបូជាចារ្យខ្មែរមុនគេបង្អស់ក្នុងប្រវត្តិព្រះសហគមន៍ខ្មែរកាតូលិកបានឱ្យដឹងថា៖ «ថ្ងៃមួយខ្ញុំបានជួបលោកឪពុក លោកតារ៉ង់ឌីណូ នៅភ្នំពេញហើយគាត់បាននិយាយថា ព្រះវិហារយើងនិងអគារផ្សេងៗនៅភ្នំពេញនេះកកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩០០ ប្រហែលជាឆ្នាំ ១៩០២បានមានកំពូលឈើឆ្កាងនេះនៅលើដំបូលព្រះវិហារ។នេះជាកំពូលព្រះវិហារដែលដូនតារបស់យើងខ្ញុំបានទទួលអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងពីព្រះវិហារនេះ»។
.jpeg)
លោកយាយបានបញ្ជាក់ថាឈើឆ្កាងនេះគឺជាកំពូលរបស់ព្រះវិហារក្នុងព្រះសហគមន៍បាត់ដំបងព្រះវិហារយើងដែលមានឈ្មោះព្រះនាងម៉ារីឡើងស្ថានបរមសុខ។
លោកយាយប្រាជ្ញា បានរំឭកប្រាប់ថា៖ «រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៦ ថ្ងៃមួយខ្ញុំឃើញផ្សែងហុយហើយលួចសួរគេ គេថាគេដុតបំផ្លាញព្រះវិហារយេស៊ូហើយ នៅពេទ្យយាយជីហើយខ្ញុំអត់ហ៊ានទទួលស្គាល់ ខ្ញុំអត់ហ៊ានធ្វើជាដឹងទេ ខ្ញុំធ្វើដូចអត់ដឹងអីទាំងអស់ខ្ញុំធ្វើធម្មតា តែពេលនោះអាចថា អ្វីដែលជាអនុស្សាវរីយ៍អ្វីដែលជាដូនតាខ្ញុំហ្នឹងគឺរលាយពេលហ្នឹងហើយ»។
ចាប់តាំងពីការឆ្នាំ ១៩៧៦រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ដែលមានរយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំ កំពូលជំនឿដែលដូនតាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រព្រះសហគមន៍ខ្មែរកាតូលិកបន្សល់ទុកឱ្យត្រូវបានរកឃើញវិញគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល។
បច្ចុប្បន្នបរិវេណព្រះវិហារកាតូលិកបានដើរតួនាទីជាទីសក្ការៈបូជា កន្លែងហាត់កីឡា ទីតាំងរៀបចំពិធីសាសនា សំណង់អគារស្ថាបត្យកម្ម កន្លែងស្នាក់នៅ សាលារៀន មណ្ឌលសុខភាព ហាងកាហ្វេ ហាងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ មណ្ឌលស្វាគមន៍ជនពិការ សកម្មភាពបណ្តុះបណ្តាលអប់រំ និងសប្បុរសធម៌៕
ប្រភពរូបភាព៖ មន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តបាត់ដំបង | យៀបអេងវិជ្ជណា
